Uwierzytelnianie wieloskładnikowe (MFA). Dlaczego jest tak ważne?

W dzisiejszym cyfrowym świecie samo hasło to już za mało, by skutecznie chronić swoje dane. Dlatego ogromną rolę w zabezpieczaniu kont online odgrywa uwierzytelnianie wieloskładnikowe. Jest to dodatkowa, potężna warstwa obrony, która stanowi barierę niemal nie do przejścia dla cyberprzestępców i chroni tożsamość przed kradzieżą.

Czym jest i jak działa uwierzytelnianie wieloskładnikowe?

Uwierzytelnianie wieloskładnikowe (MFA) to proces zabezpieczania dostępu do konta, który wymaga od użytkownika przedstawienia przynajmniej dwóch dowodów tożsamości. Stanowi tym samym istotny element ochrony przed nieautoryzowanym dostępem. Nawet jeśli hasło zostanie skradzione, MFA nadal chroni dane, ponieważ hasło nie wystarczy do zalogowania. Uwierzytelnienie wieloskładnikowe wymaga dodatkowej weryfikacji tożsamości, co znacznie podnosi bezpieczeństwo. Aby uzyskać dostęp, atakujący musiałby nie tylko znać hasło, ale również posiadać fizyczny dostęp do drugiego składnika, np. smartfona. To zapewnia wysoki poziom ochrony dostępu do danych.

W praktyce MFA opiera się na trzech głównych kategoriach metod uwierzytelniania:

1. Pierwsza to „coś, co wiesz”, czyli hasło lub kod PIN.
2. Druga kategoria to „coś, co masz”, jak smartfon z aplikacją uwierzytelniającą, token sprzętowy (np. klucz USB standardu FIDO) lub karta inteligentna.
3. Trzecia, najbardziej zaawansowana, to „coś, czym jesteś”, czyli dane biometryczne. Zaliczają się do nich odcisk palca, skan twarzy lub tęczówki oka.

Skuteczne uwierzytelnianie wieloskładnikowe polega na połączeniu co najmniej dwóch składników z różnych kategorii, co tworzy solidną barierę dla potencjalnych włamań.

Różne metody zabezpieczeń MFA – od kodów SMS po biometrię

Najpopularniejsze metody MFA to kody jednorazowe wysyłane SMS-em oraz generowane przez dedykowaną aplikację mobilną. Kod jednorazowy (One-Time Password, OTP) jest ważny tylko przez krótki czas, co minimalizuje ryzyko jego przechwycenia. Bardziej bezpiecznym rozwiązaniem jest aplikacja mobilna, taka jak Microsoft Authenticator czy Google Authenticator. Generuje ona kody na urządzeniu użytkownika bez potrzeby wysyłania ich przez sieć komórkową, co chroni przed atakami typu SIM swapping. Te aplikacje potrafią także wysyłać powiadomienia push, gdzie potwierdzenia tożsamości dokonuje się jednym kliknięciem.

Inne metody uwierzytelniania to fizyczne klucze bezpieczeństwa, czyli małe urządzenia podłączane do portu USB. Takie klucze, zgodne ze standardem FIDO (Fast Identity Online), są uznawane za jedną z najbezpieczniejszych form 2FA.

Jeszcze wyższy poziom ochrony oferuje uwierzytelnianie biometryczne. Wykorzystuje ono unikalne cechy fizyczne, takie jak linie papilarne czy geometrię twarzy. Tego typu zabezpieczeń nie da się łatwo ukraść ani skopiować, co sprawia, że jest to idealne rozwiązanie do ochrony dostępu do poufnych danych. Uwierzytelnianie MFA z biometrią jest powszechnie wykorzystywane w bankowości mobilnej.

Dlaczego samo hasło już nie wystarcza do ochrony konta?

Samo hasło, nawet skomplikowane, nie jest już wystarczającym zabezpieczeniem. Cyberprzestępcy stosują zaawansowane techniki, takie jak phishing czy wykorzystywanie haseł, które wyciekły z innych serwisów. Włamania często następują bez wiedzy użytkownika. Ryzyko potęguje stosowanie tego samego hasła w wielu miejscach, np. w banku i na portalach społecznościowych. Uwierzytelnienie oparte tylko o jeden składnik jest dziś po prostu niewystarczające.

Stosowanie uwierzytelniania wieloskładnikowego niweluje to zagrożenie, tworząc dodatkową barierę. Gdy MFA jest aktywne, skradzione hasło staje się bezużyteczne bez drugiego składnika. MFA zapewnia ochronę nawet wtedy, gdy użytkownik padnie ofiarą phishingu i nieświadomie przekaże swoje dane logowania. Proces logowania jest zatrzymany na etapie, na którym wymagana jest dodatkowa weryfikacja. Dlatego uwierzytelnianie wieloskładnikowe jest tak ważne – to fundamentalna ochrona przed przejęciem konta i nieautoryzowanym dostępem do wrażliwych informacji, takich jak finanse czy dane osobowe.

Uwierzytelnianie dwuskładnikowe (2FA) a wieloskładnikowe (MFA)

Często używane zamiennie terminy uwierzytelnianie dwuskładnikowe (2FA) i uwierzytelnianie wieloskładnikowe (MFA) nie są tożsame, choć blisko ze sobą powiązane:

• uwierzytelnianie dwuskładnikowe to najpowszechniejsza forma dodatkowego zabezpieczenia, np. połączenie hasła i biometrii. Skrót 2FA odnosi się właśnie do tego popularnego, dwuetapowego procesu logowania, który oferuje już znaczny wzrost bezpieczeństwa;
• uwierzytelnianie wieloskładnikowe (MFA) to szersze pojęcie. Obejmuje ono zarówno 2FA, jak i systemy wymagające trzech lub więcej składników uwierzytelniających. Takie zaawansowane systemy MFA stosuje się w środowiskach o najwyższych wymogach bezpieczeństwa, np. przy dostępie do krytycznej infrastruktury firmowej lub tajnych danych rządowych.

Przykładem może być konieczność podania hasła, użycia klucza sprzętowego oraz skanu odcisku palca w celu uzyskania dostępu. Dlatego, choć każde uwierzytelnienie dwuskładnikowe jest formą MFA, nie każde MFA to tylko dwa składniki.

Źródła:

• https://www.santanderconsumer.pl/bezpieczenstwo/bezpieczenstwo-w-sieci
• https://www.santanderconsumer.pl/blog/blisko-ciebie/czasami-rzeczy-sa-bardziej-oczywiste-niz-nam-sie-wydaje-upewnij-sie-ze-twoje-hasla-w-sieci-takie-nie-sa
• https://cyberwiedza.pl/uwierzytelnianie-wieloskladnikowe-mfa/
• https://www.gov.pl/web/baza-wiedzy/klucz-do-cyberbezpieczenstwa-
• https://www.gov.pl/web/baza-wiedzy/dwa-skladniki-czyli-przepis-na-cyberbezpieczenstwo