Całkowity koszt kredytu - od czego zależy?

Kiedy planujemy zaciągnięcie kredytu bankowego, warto sprawdzić, ile będzie nas kosztować takie zobowiązanie. Koszt kredytu to nie tylko oprocentowanie, ale również inne opłaty, które wpływają na to, ile musimy zapłacić za kredyt. Jedną z najważniejszych informacji dla kredytobiorcy są całkowite koszty kredytu. Sprawdźmy zatem, co kryje się pod tym pojęciem.

Co to jest całkowity koszt kredytu?

Całkowity koszt kredytu to wszystkie koszty, jakie powinien ponieść kredytobiorca w związku z zaciągnięciem kredytu bankowego. Do całkowitych kosztów kredytu zaliczamy wszystkie koszty odsetkowe i pozaodsetkowe. Wpływ na niego mają takie elementy jak oprocentowanie, marża banku i koszty dodatkowe.

Informacje o całkowitym koszcie kredytu znajdziemy w umowie kredytowej, formularzu informacyjnym do kredytu lub w przykładzie reprezentatywnym. O koszty kredytu możemy również zapytać doradcę bankowego. 

Wysokość całkowitego kosztu kredytu podana jest kwotowo. Dzięki temu możemy sobie lepiej wyobrazić, ile będzie kosztować kredyt bankowy. Warto dokładnie zapoznać się z całkowitym kosztem kredytu, ponieważ możemy wtedy podjąć racjonalną i świadomą decyzję¹. Dotyczy to przede wszystkim zobowiązań długoterminowych i na wysokie kwoty, którym może być np. kredyt hipoteczny.

Co składa się na całkowity koszt kredytu?

Wiemy już, co to są całkowite koszty kredytu.  Sprawdźmy teraz, jakie elementy wchodzą w całkowity koszt kredytu. 
Są to:

• Oprocentowanie, które jest podstawowym składnikiem kredytu i decyduje o wysokości rat. Banki indywidualnie ustalają oprocentowanie kredytu, ale biorą pod uwagę stopy procentowe i sytuację rynkową. Zgodnie z zapisami Kodeksu Cywilnego maksymalne oprocentowanie nie może przekroczyć dwukrotności odsetek ustawowych.
• Ubezpieczenie kredytu – część banków uzależnia swoją decyzję kredytową od tego, czy wykupimy dane ubezpieczenie. Może to być ubezpieczenie nieruchomości, ubezpieczenie od utraty pracy itd. Składka zostaje doliczona do kredytu.
• Prowizja od kredytu – jest to opłata pobierana przez bank za udzielenie kredytu. Prowizja stanowi określony procent od przyznanego kredytu. Zazwyczaj kwota prowizji jest rozkładana na wszystkie raty. 
• Opłata przygotowawcza – to cena wszystkich czynności koniecznych do udzielenia kredytu. Może to być np. analiza zdolności kredytowej. 
• Koszt dodatkowych produktów finansowych – są to opłaty za dodatkowe produkty banku, z których korzystamy, ponieważ liczymy na kredyt lub promocyjne warunki kredytowania². 

 Warto jednak pamiętać, że oprócz kosztów bezpośrednio związanych z kredytem, musimy ponieść często koszty tzw. okołokredytowe. Nie zaliczamy ich do całkowitych kosztów kredytu, ale są również bardzo ważne. Koszty okołokredytowe pojawiają się najczęściej przy kredycie hipotecznym. 
Są to:

• Opłaty bankowe takie jak koszt promesy kredytowej, czy wyceny nieruchomości.
• Koszt rzeczoznawcy majątkowego, jeżeli przygotowujemy wycenę na własną rękę.
• Koszty taksy notarialnej, czyli opłata za przygotowanie aktu notarialnego czy ustanowienie hipoteki.
• Opłaty sądowe – na przykład za wpis do księgi wieczystej hipoteki. 
• Opłaty w urzędzie skarbowym – przede wszystkim podatek od czynności cywilnoprawnych.
• Prowizja dla pośrednika nieruchomości.
• Dodatkowe ubezpieczenia, które wykupujemy dobrowolnie.

 Kolejne koszty, których nie zaliczamy do całkowitych kosztów kredytu, ale warto o nich wiedzieć, to:

• Opłaty związane z niewykonaniem zobowiązań wynikających z umowy kredytowej.
• Koszty prowadzenia rachunku, z którego realizowane są spłaty kredytu w przypadku, gdy rachunek jest prowadzony w innym banku niż bank kredytodawcy.
• Opłaty wynikające ze zmiany kursów walut przy kredycie walutowym.
• Opłaty związane z ustanowieniem zabezpieczeń kredytu.

 Koszt kredytu bankowego kojarzy się przede wszystkim z oprocentowaniem. Jednak opłat, które musimy ponieść w związku z kredytem, jest dużo więcej. Warto przeanalizować wszystkie koszty kredytu. W ten sposób dowiemy się dokładnie, ile musimy zapłacić za kredyt i unikniemy przykrych niespodzianek. Przykładowo, gdy chcemy zaciągnąć kredyt hipoteczny, musimy liczyć się np. z kosztami ubezpieczenia czy opłatami dla notariusza. 

Całkowity koszt kredytu a całkowita kwota do zapłaty

Definicje całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty do zapłaty znajdziemy w Ustawie o kredycie konsumenckim. Warto zaznaczyć, że są to dwa różne pojęcia. Najprościej rzecz ujmując, całkowita kwota do zapłaty to suma całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu.

Całkowity koszt kredytu to całość kosztów, które musimy uregulować, jeżeli zdecydujemy się na kredyt bankowy. Natomiast całkowita kwota kredytu to kwota, którą otrzymamy od banku na podstawie zawartej umowy kredytowej³. 

RRSO a całkowity koszt kredytu

Zacznijmy od wyjaśnienia, co to jest RRSO, czyli Roczna Rzeczywista Stopa Procentowa. Zgodnie z definicją, którą znajdziemy w ustawie o kredycie konsumenckim, RRSO to całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym. 

Z definicji tej wynika, że RRSO i całkowity koszt kredytu to tożsame pojęcia i oznaczają to samo. Jedyna różnica między RRSO a całkowitym kosztem kredytu jest taka, że RRSO wyraża się w procentach, a nie kwotowo¹. 

Ważna informacja jest taka, że ustawa o kredycie konsumenckim nakłada na banki obowiązek rzetelnego informowania klienta o kosztach kredytu. Dlatego zarówno informacja o całkowitym koszcie kredytu, jak i o RRSO musi znaleźć się w umowie.

Z punktu widzenia klienta RRSO jest dużo ważniejsze niż np. samo oprocentowanie nominalne kredytu. Przy wyborze kredytu należy kierować się RRSO, które zawiera informacje o wszystkich kosztach kredytu. Oprocentowanie nominalne to tylko jeden z tych kosztów, który niewiele nam mówi. 

Podsumowanie

Kiedy zdecydujemy się na zaciągniecie kredytu, sprawdźmy przede wszystkim, jaki jest całkowity koszt kredytu. Jest to jeden z najważniejszych wskaźników, które informują nas o tym, ile naprawdę będzie kosztował nas kredyt bankowy. Całkowity koszt kredytu może nam również służyć do porównania ofert, ponieważ samo oprocentowanie nominalne nie wystarczy nam do oceny atrakcyjności oferty kredytowej.

Bibliografia:

1. Jak obliczyć ratę i całkowity koszt kredytu gotówkowego? - https://finanse.rankomat.pl/poradniki/obliczyc-rate-kredytu-gotowkowego/ [data dostępu: 26.02.2023]
2. Całkowity koszt kredytu hipotecznego i gotówkowego - czym się różni od całkowitej kwoty kredytu do spłaty? - https://www.totalmoney.pl/artykuly/calkowity-koszt-kredytu-hipotecznego-i-gotowkowego-czym-sie-rozni-od-calkowitej-kwoty-kredytu-do-splaty [data dostępu: 26.02.2023]
3. Ustawa o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 r.