Inflacja w Polsce: co oznacza dla Twojego portfela?

Zastanawiasz się, co to jest inflacja? To powszechny wzrost cen, który bezpośrednio wpływa na siłę nabywczą pieniądza. Zrozumienie tego zjawiska gospodarczego pomaga efektywniej zarządzać domowym budżetem. Dowiedz się zatem, jak inflacja w Polsce kształtuje finanse.

Wprowadzenie do pojęcia inflacji

Inflacja to proces wzrostu ogólnego poziomu cen towarów i usług w gospodarce, który utrzymuje się przez dłuższy czas. Najważniejszym skutkiem tego zjawiska jest spadek siły nabywczej pieniądza. Oznacza to, że za tę samą kwotę można z biegiem czasu kupić mniej dóbr. Gdy inflacja rośnie, złotówka staje się mniej warta, co bezpośrednio odczuwa każdy konsument. Nie jest to jednorazowa podwyżka cen, ale trwały trend, który ma szeroki wpływ na całe społeczeństwo. Zjawisko to jest naturalnym elementem w gospodarce rynkowej, jednak jego nadmierny poziom może prowadzić do negatywnych konsekwencji.

Aby określić wskaźnik inflacji, Główny Urząd Statystyczny (GUS) regularnie monitoruje zmiany cen:

• podstawową miarą jest wskaźnik cen konsumpcyjnych (CPI), znany jako inflacja konsumencka CPI. Do jego obliczenia wykorzystuje się tzw. koszyk inflacyjny, który zawiera reprezentatywny zestaw towarów i usług kupowanych przez przeciętne gospodarstwo domowe;
• analizując, jak zmieniają się ceny towarów i usług w tym koszyku w danym okresie, GUS ustala oficjalny poziom inflacji w Polsce;
• innym wskaźnikiem jest HICP, czyli zharmonizowany wskaźnik cen konsumpcyjnych, który pozwala na porównania ze strefą euro.

Mechanizmy działania inflacji

Jednym z głównych mechanizmów jest inflacja popytowa, która pojawia się, gdy w gospodarce globalny popyt na towary i usługi przewyższa możliwości ich produkcji. Jest ona często określana jako inflacja pieniężna, ponieważ jej źródłem jest zbyt duża ilość pieniądza w obiegu. Taka sytuacja może być wynikiem szybkiego wzrostu płac, ekspansywnej polityki fiskalnej państwa lub zwiększonej akcji kredytowej. Gdy konsumenci mają więcej pieniędzy do wydania, a podaż nie nadąża, producenci i sprzedawcy podnoszą ceny. Wzrost inflacji staje się wtedy naturalną odpowiedzią rynku na nierównowagę między popytem a podażą.

Innym mechanizmem jest inflacja kosztowa, która wynika bezpośrednio ze wzrostu kosztów produkcji. Gdy rosną ceny surowców, energii lub pojawia się presja na wzrost płac, przedsiębiorstwa muszą ponosić wyższe koszty produkcji. Aby utrzymać rentowność, przerzucają te dodatkowe obciążenia na finalnego odbiorcę poprzez wyższe ceny swoich produktów.

Obok tych dwóch podstawowych rodzajów wyróżnia się także inflację strukturalną. Jest to zjawisko łączące elementy inflacji popytowej i kosztowej, wynikające z niedopasowania struktury gospodarki do zmieniających się potrzeb rynku.

Wpływ inflacji na codzienne wydatki konsumentów

Najbardziej odczuwalnym skutkiem jest bezpośredni wpływ na budżet, jaki prowadzi każde gospodarstwo domowe:

• wysoka inflacja sprawia, że codzienne zakupy stają się droższe – wzrost cen podstawowych produktów, takich jak żywność, paliwo czy energia, zmusza do reorganizacji wydatków;
• inflacja często powoduje, że siła nabywcza dochodów maleje, a standard życia może ulec obniżeniu, jeśli pensje nie rosną w tym samym tempie – to zjawisko określa się jako inflacja indywidualna, ponieważ jej odczuwanie zależy od struktury osobistych wydatków.

Wzrost cen towarów i usług jest więc realnym obciążeniem. Oprócz tego inflacja powoduje spadek siły nabywczej pieniądza, co ma ogromne znaczenie w kontekście wynagrodzeń. Nawet jeśli nominalna pensja rośnie, wysoka inflacja może sprawić, że realnie i tak będzie można za nią kupić mniej niż wcześniej. Ważna jest zatem relacja między tempo wzrostu cen a dynamiką płac. Jeśli wzrost płac jest niższy niż stopa inflacji, realne dochody spadają. Dlatego wartość pieniądza i jego siła nabywcza to dwa różne pojęcia. Zbyt wysoka inflacja prowadzi do erozji dochodów, co najbardziej dotyka osoby o stałych zarobkach oraz emerytów, których świadczenia nie zawsze są adekwatnie waloryzowane.

Jak chronić oszczędności przed inflacją?

Jednym z najważniejszych wyzwań, jakie stawia inflacja, jest ochrona wartości zgromadzonych oszczędności. Trzymanie gotówki w domu lub na nieoprocentowanym koncie bankowym jest najgorszym rozwiązaniem, ponieważ pieniądz systematycznie traci na wartości. Aby chronić oszczędności, należy szukać takich form lokowania kapitału, które oferują stopę zwrotu wyższą niż stopa inflacji. W przeciwnym razie, mimo że nominalna kwota oszczędności pozostaje ta sama, ich realna siła nabywcza maleje. To podstawowy skutek inflacji, o którym trzeba pamiętać, zarządzając swoimi finansami.

Istnieje kilka sposobów na to, aby chronić swoje finanse:

• jednym z nich są lokaty bankowe i rachunki oszczędnościowe, które oferowane są na przykład przez Santander Consumer Bank;
• popularną formą są obligacje skarbowe indeksowane inflacją, których oprocentowanie rośnie wraz ze wskaźnikiem CPI;
• inwestowanie w nieruchomości lub złoto to kolejne historycznie sprawdzone metody na zachowanie wartości kapitału w długim okresie;
• warto również rozważyć dywersyfikację portfela poprzez inwestycje na giełdzie, pamiętając jednak o ryzyku, jakie się z tym wiąże.

Źródła:

• https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5464/18/1/1/co_warto_wiedziec_o_inflacji.pdf
• https://nbp.pl/statystyka-i-sprawozdawczosc/inflacja-bazowa/
• https://forsal.pl/gospodarka/inflacja/artykuly/8875137,czym-sie-rozni-inflacja-cpi-od-inflacji-hicp.html
• https://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/BASLeksykon.xsp?id=7FBC560C4B874D25C1257A6200380AB3&t=s