Czym jest kredyt konsumencki i w jaki sposób z niego korzystać?

Kredyt konsumencki to popularny produkt finansowy, po który sięga wielu Polaków. Zanim jednak zdecydujemy się na zaciągnięcie takiego zobowiązania, warto dokładnie poznać jego specyfikę. W tym artykule wyjaśniamy, co to jest kredyt konsumencki i jak świadomie z niego korzystać.

Kredyt konsumencki – definicja, regulacje i zasady korzystania

Przed zaciągnięciem zobowiązań finansowych każdy świadomy konsument powinien zrobić rozeznanie. Dlatego warto dowiedzieć się, co to jest kredyt konsumencki i w jakich sytuacjach można wziąć pod uwagę tego rodzaju zobowiązanie.

Zgodnie z ustawą z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim taki produkt to finansowanie udzielane osobie fizycznej działającej w celach niezwiązanych bezpośrednio z działalnością gospodarczą. Co do zasady dotyczy umów do 255 550 zł i może być udzielony m.in. jako kredyt gotówkowy, ratalny, konsolidacyjny, limit na rachunku oraz w powiązaniu z kartą kredytową.

Ważne! Ustawa określa wymagania wobec umowy i informacji przedkontraktowych, w tym obowiązek podania RRSO i całkowitego kosztu kredytu. Przewiduje też 14-dniowe prawo odstąpienia od umowy bez podania przyczyny oraz prawo do wcześniejszej spłaty z proporcjonalnym obniżeniem kosztów. /p>

Zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 r., umową o kredyt konsumencki może być m.in.:

Umowa o kredyt konsumencki jest zawierana na piśmie lub w innej formie niż pisemna jednak w sposób pozwalający utrwalić jej treść. Niezależnie od formy umowy musi ona jasno wskazywać m.in.:

• kwota finasowania
• okres spłaty,
• RRSO,
• całkowity koszt,
• harmonogram spłat.

Przed jej podpisaniem bank przekazuje standardowy formularz informacyjny, a po zawarciu umowy klient otrzymuje swój egzemplarz i harmonogram spłaty.

Ważne! Konsument ma 14 dni na odstąpienie od umowy kredytowej bez podania przyczyny. Wówczas zwraca kapitał i odsetki za okres faktycznego korzystania. Może też spłacić kredyt wcześniej lub nadpłacać raty — bank proporcjonalnie obniża wówczas całkowity koszt zobowiązania. Wszelkie reklamacje są rozpatrywane w terminach przewidzianych przepisami. .

Rodzaje kredytu konsumenckiego

Jakie rodzaje kredytu konsumenckiego wyróżniamy?

• Kredyt gotówkowy – to środki na dowolny cel do 255 550 zł.
• Kredyt odnawialny to limit na rachunku osobistym, od którego płaci się odsetki tylko od wykorzystanej kwoty. Zwykle nie przekracza kwoty kilku tysięcy złotych, jednak szczegóły zależą od zdolności kredytowej klienta i oferty banku.
• Limit na karcie kredytowej zapewnia okres bezodsetkowy przy spłacie całości zadłużenia w terminie. Zwykle sięga kilkudziesięciu tysięcy złotych.
• Kredyt konsolidacyjny łączy kilka zobowiązań w jedną ratę. Jego kwota odpowiada sumie refinansowanych długów (w reżimie kredytu konsumenckiego do 255 550 zł).

Badanie zdolności kredytowej przy kredycie konsumenckim

Koszty kredytu konsumenckiego

Koszty kredytu konsumenckiego obejmują wszystkie opłaty i należności, które kredytobiorca ponosi w związku z umową. Na ich wysokość wpływa przede wszystkim oprocentowanie nominalne, które może być stałe – co zapewnia niezmienną ratę w okresie stałości – lub zmienne, uzależnione od stawki referencyjnej (np. WIBOR) i marży kredytowej ustalanej przez bank.

Istotnym elementem jest również prowizja za udzielenie kredytu, pobierana jednorazowo i doliczana do całkowitego kosztu, a także ewentualne ubezpieczenie, które zwiększa ratę, za to daje dodatkową ochronę.

W kalkulacji warto porównać raty równe, które gwarantują stałą kwotę miesięczną, z ratami malejącymi. Te drugie są wyższe na początku, za to pozwalają obniżyć łączny koszt kredytu.

RRSO – Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania – to wskaźnik pokazujący całkowity koszt kredytu w ujęciu rocznym, obejmujący nie tylko odsetki, ale też prowizje, ubezpieczenia i inne opłaty. Oblicza się go według wzoru określonego w ustawie o kredycie konsumenckim, uwzględniającego wartość pieniądza w czasie i wszystkie koszty ponoszone przez klienta. Dzięki RRSO można łatwo porównać oferty różnych banków, nawet jeśli różnią się one strukturą opłat i oprocentowaniem.

Proces wnioskowania o kredyt konsumencki

• W kanale online uzupełnia się formularz, potwierdza tożsamość (np. przelewem lub skanem dokumentu) i wyraża zgody na weryfikację dochodów.
• W oddziale wykonuje się te kroki z doradcą.

W każdym przypadku bank analizuje zdolność kredytową i historię spłat, a decyzja zapada często w ciągu 31 minut, choć może trwać do 1–2 dni.

Przed udzieleniem kredytu konsumenckiego kredytodawca jest zobowiązany zbadać zdolność kredytową konsumenta, prosząc o niezbędne informacje i dokumenty potwierdzające dochody oraz wydatki.

W ocenie zdolności kredytowej duże znaczenie ma wskaźnik DTI (Debt-to-Income), czyli relacja łącznych miesięcznych rat do miesięcznego dochodu netto. Im niższe jest DTI, tym bezpieczniejsza jest rata dla budżetu domowego i tym większa szansa na pozytywną decyzję kredytową.

Rzetelna ocena zdolności — z uwzględnieniem DTI, stabilności dochodu i historii spłat — ogranicza ryzyko przyszłych problemów ze spłatą zobowiązania. To ważne zarówno dla instytucji finansowej, jak i samego kredytobiorcy.

Wiadomo już, co to jest kredyt konsumencki. Może być przydatnym narzędziem finansowania większych wydatków. Trzeba jednak zaznaczyć, że korzystając z niego, należy zachować rozwagę i ostrożność. Oto kilka praktycznych wskazówek:

• zaciągaj kredyt konsumencki tylko na kwotę, której faktycznie potrzebujesz i jesteś w stanie spłacić w ustalonym terminie;
• przed podpisaniem umowy dokładnie przeanalizuj wszystkie jej zapisy;
• nie zaciągaj kredytu konsumenckiego, jeśli masz wątpliwości co do swojej zdolności do jego spłaty;
• koniecznie porównaj oferty kredytów konsumenckich w różnych instytucjach finansowych. Zwróć uwagę nie tylko na oprocentowanie, ale też inne koszty i wymagania;
• zachowaj umowę kredytową oraz potwierdzenia spłat rat. Mogą się przydać w razie ewentualnych niejasności czy sporów z kredytodawcą.

Rozsądne podejście do kredytu konsumenckiego pozwoli czerpać z niego korzyści i uniknąć pułapki nadmiernego zadłużenia. Warto pamiętać, że każde zobowiązanie finansowe to odpowiedzialność, którą należy traktować poważnie.

Najczęściej są wymagane dowód tożsamości, potwierdzenie dochodu (np. wyciąg z konta lub zaświadczenie od pracodawcy) oraz informacje o aktualnych zobowiązaniach.

Rata malejąca jest wyższa na początku, ale tańsza łącznie, a raty równe mają stałą wysokość miesięczną i zwykle wyższy koszt całkowity. Wybór zależy od indywidualnych potrzeb, w tym od budżetu.

DTI to udział wszystkich miesięcznych rat w dochodzie netto: DTI = (suma rat / dochód netto) × 100%. Aby wstępnie obliczyć swoją zdolność kredytową, najlepiej skorzystać z internetowych kalkulatorów.

Tak – nadpłata lub wcześniejsza spłata powoduje proporcjonalne obniżenie całkowitego kosztu, a ewentualna opłata za wcześniejszą spłatę zależy od zapisów umowy i wynika wprost z ustawy.

Konsolidacja kredytów konsumenckich może być dobrym rozwiązaniem w sytuacji, gdy posiadamy kilka różnych zobowiązań, zwłaszcza o wysokim koszcie. Dzięki połączeniu ich w jeden kredyt można uprościć proces spłaty, zmniejszyć miesięczne obciążenie budżetu domowego i lepiej zarządzać finansami. Należy jednak pamiętać, że często wiąże się to z wydłużeniem okresu spłaty i wyższym całkowitym kosztem kredytu.

Źródło:

https://www.santanderconsumer.pl/files/pdf/Wiosenne-wyzwania-2024-Raport-PPW.pdf https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20111260715/U/D20110715Lj.pdf
https://businessinsider.com.pl/poradnik-finansowy/kredyty/co-to-jest-kredyt-konsumencki/7v6y8ft
Poradnik dla konsumentów, Kredyt konsumencki, Departament Polityki Konsumenckiej UOKiK, Warszawa, grudzień 2012 (dostęp online)