Co to jest lokata strukturyzowana i jak działa?

Lokata strukturyzowana – co to jest i jak działa w praktyce?

Lokata strukturyzowana to produkt finansowy, który łączy w sobie cechy bezpiecznej lokaty terminowej oraz inwestycji w instrumenty finansowe. Taka hybrydowa konstrukcja ma na celu z jednej strony zapewnić ochronę wpłaconego kapitału, a z drugiej dać szansę na osiągnięcie zysku przewyższającego standardowe oprocentowanie lokat bankowych. Zysk ten nie jest jednak gwarantowany i zależy od zmiany wartości określonego wskaźnika rynkowego, zwanego instrumentem bazowym. Taki instrument to na przykład indeksy giełdowe, kursy walut czy ceny surowców. Inwestor decydujący się na ten produkt musi mieć świadomość, że potencjalny wysoki zysk z lokaty strukturyzowanej nie jest gwarantowany.

Mechanizm, według którego działa lokata strukturyzowana, polega na specyficznym podziale środków wpłaconych przez klienta. Bank, jako instytucja oferująca produkt, dzieli powierzony kapitał na dwie części:

• zdecydowana większość jest lokowana w bezpieczne instrumenty, takie jak obligacje skarbowe – celem tej operacji jest zagwarantowanie zwrotu całości wpłaconej kwoty po zakończeniu okresu inwestycji;
• pozostała, niewielka część kapitału jest przeznaczana na zakup instrumentów pochodnych, np. opcji, które są powiązane z wybranym aktywem bazowym – to właśnie ta część inwestycyjna generuje potencjalny zysk.

Jak bank dzieli środki na część bezpieczną i inwestycyjną?

Część bezpieczna stanowi fundament, na którym opiera się gwarancja ochrony kapitału. Bank inwestuje te środki w taki sposób, aby na koniec okresu umownego ich wartość była co najmniej równa kwocie, którą klient pierwotnie wpłacił. Dzięki temu nawet jeśli część inwestycyjna nie przyniesie żadnego zysku lub poniesie stratę, inwestor odzyskuje swoje pieniądze. Środki ulokowane na lokacie strukturyzowanej są dodatkowo chronione przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny do równowartości 100 000 euro, co zwiększa bezpieczeństwo depozytu. Ta gwarancja sprawia, że jest to rozwiązanie pośrednie między tradycyjną lokatą a ryzykownymi inwestycjami.

Część inwestycyjna, choć stanowi niewielki ułamek wpłaconych środków, jest kluczowa dla możliwości osiągnięcia zysku. Jeśli wartość instrumentu bazowego, na którym oparta jest inwestycja, wzrośnie w określonym czasie, inwestor otrzyma premię. Wysokość zysku zależy od tzw. współczynnika partycypacji, który określa, w jakim stopniu inwestor uczestniczy we wzroście wartości instrumentu bazowego. Warto wiedzieć, że jeśli instrument bazowy nie zachowa się zgodnie z prognozami, ta część lokaty może nie wypracować żadnego zysku.

Jakie są warunki i ryzyko związane z lokatą strukturyzowaną?

Przed podjęciem decyzji o inwestycji w lokaty strukturyzowane, warto dokładnie zapoznać się z warunkami oferty:

• zazwyczaj wymagana jest minimalna kwota wpłaty, często wyższa niż w przypadku standardowych lokat terminowych, np. 10 000 zł;
• okres trwania lokaty jest dłuższy i wynosi przeważnie 24 miesiące, nie ma możliwości swobodnego wyboru okresu lokowania jak przy standardowej lokacie;
• kluczowe znaczenie ma okres subskrypcji, czyli czas, w którym bank zbiera zapisy na daną edycję lokaty – środki pracują wtedy na zwykłej lokacie i w tym okresie można bezkosztowo zrezygnować z produktu;
• po jego zakończeniu rozpoczyna się właściwy okres inwestycji, a zainwestowane środki zostają zablokowane.

Ryzyko związane z lokatą strukturyzowaną dotyczy przede wszystkim braku gwarancji zysku. Istotnym ryzykiem jest również niska płynność. Zerwanie lokaty strukturyzowanej przed terminem zapadalności jest zazwyczaj możliwe, ale bank pobiera z tego tytułu opłatę likwidacyjną, która wynosi 2% wartości kapitału w pierwszym roku i 1% w drugim roku. Taka opłata manipulacyjna nie tylko niweczy szansę na jakikolwiek zysk, ale prowadzi do realnej straty części kapitału. Dlatego wszystkie szczegóły dotyczące warunków wcześniejszej likwidacji należy sprawdzić w regulaminie lokaty.

Lokata strukturyzowana a tradycyjna lokata bankowa

Główną różnicą między lokatą strukturyzowaną a tradycyjną lokatą bankową jest kwestia zysku. W przypadku tradycyjnej lokaty oprocentowanie jest z góry znane i gwarantowane, choć zazwyczaj jest ono na niższym poziomie. Lokata strukturyzowana daje możliwość osiągnięcia wyższego zysku, ale nie daje na niego żadnej gwarancji. To podstawowa cecha lokaty, którą należy wziąć pod uwagę. Kolejną różnicą jest próg wejścia – w przypadku lokat strukturyzowanych jest on z reguły wyższy. Dłuższy jest także horyzont inwestycyjny, co wymaga od inwestora zamrożenia kapitału na kilka lat, inaczej niż na zwykłej lokacie.

Decyzja o wyborze między tymi dwoma produktami zależy od indywidualnej skłonności do ryzyka. Zalety lokaty strukturyzowanej to przede wszystkim pełna ochrona kapitału na koniec okresu umowy i szansa na atrakcyjny zysk. Do wad należy zaliczyć brak gwarancji jego uzyskania, długi czas trwania inwestycji oraz opłaty za przedwczesne zerwanie. Tradycyjna lokata jest bezpieczniejsza pod kątem pewności zarobku i płynności, ale potencjalne odsetki są niższe. Lokata strukturyzowana to propozycja dla osób, które akceptują ryzyko braku zysku w zamian za możliwość pomnożenia kapitału w stopniu niedostępnym dla standardowych depozytów.

Źródło:

• https://doi.prz.edu.pl/pl/pdf/einh/13
• https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20190000231/O/D20190231.pdf
• https://dbc.wroc.pl/Content/118450/Marcinkowska_Produkty_strukturyzowane_w_ofertach.pdf
• https://businessinsider.com.pl/poradnik-finansowy/oszczedzanie/jaka-lokata-jest-idealna/f8pjhyx